کد مطلب:50491 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

منظور از (اولي الامر) در قرآن و احاديث چيست و به چه كساني اطلاق مي شود؟

در پاسخ اين سؤال بايد گفت اگر منظور شما از اولي الامر معناي مضيق اولي الامر و همان اولي الامري باشد كه در سوره نساء آيه 59 وارد شده است «{T{/Bأَطِيعُوا اَللَّهَ وَ أَطِيعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِي اَلْأَمْرِ مِنْكُمْ {w5-13w}{I4:59I}/}T}» باشد. در اين زمينه بايد گفت كه عموم مفسران شيعه اولي الامر را بر حسب روايات مأثوره و بعضاً بر حسب قرائن داخل در آيه شريفه به ائمه معصومين(ع) تفسير كرده اند. توضيح اين كه روايات بسيار متعددي دلالت بر اين مطلب دارد كه اولي الامر امامان معصوم(ع) مي باشند. چنان كه حضرت رسول(ص) در پاسخ از اين سؤال مي فرمايند: ايشان جانشينان من و ائمه معصومين(ع) مي باشند، {V(تفسير الميزان، ج 40، ص 408)V}. علاوه بر روايات متعدد مفاد آيه نيز بر اين مطلب دلالت دارد زيرا در آيه نيز اطاعت از پيامبر و اولي الامر مطلق است وهيچ قيد و شرطي ندارد و اين دليل آن است كه آنان برخلاف حكم خدا هيچ دستوري نمي دهند و الا يك نوع تضاد در حكم خدا پيش مي آيد و اين در صورتي امكان دارد كه پيامبر و اولي الامر معصوم باشند و هرگز گناه يا خطايي از آنان سر نزند زيرا اگر احتمال داشت به ناروا يا اشتباه حكمي از آنان صادر شود، لازم بود استثنا شود. با اين حساب، منظور از اولي الامر در آيه شريفه كساني هستند كه همانند پيامبر(ص) معصومند و هرگز خطا يا گناهي از آنان سرنمي زند و به اتفاق دانشمندان شيعه، اينان همان امامان دوازده گانه مي باشند، بنابراين اولي الامر واقعي حتي در زمان غيبت نيز خود امام زمان(عج) مي باشند. اما اگر منظور شما از اولي الامر معناي موسّع آن و منظور از امر به معناي حكومت مي باشد؛ يعني، كساني كه در زمان غيبت امام معصوم(ع) از طرف آن بزرگواران براي رهبري و اداره جامعه اسلامي منصوب شده و داراي ولايت مي باشند، چنان كه به اين مطلب دلايل عقلي و نقلي متعددي اشاره دارد مانند: توقيع شريف از جانب امام زمان(عج) كه مي فرمايند: {Hاما الحوادث الواقعه فارجعوا الي رواة حديثنا فانهم حجتي عليكم و انا حجةالله عليهم H} يا مقبوله عمر بن حنظه كه امام صادق(ع) مي فرمايند: {Hمن كان منكم قد روي حديثنا و نظر في خلالنا و حرامنا و عرف احكامنا فليرضوا به حكما فاني قد جعلته حاكماً عليكم فاذا حكم بحكمنا فلم يقبل منه فانما استخف بحكمنا و علينا رادّ والراد علينا كالراد علي الله و هو علي حد الشرك بالله H}، {V(اصول كافي، ج 1، ص 67)V} و روايت ديگر...، در اين صورت هر چند همه فقها به صورت عام از طرف امام زمان(عج) منصوب مي باشند ولي در عمل يكي از فقهاء حق اعمال ولايت دارد زيرا موجب هرج و مرج و اختلال نظام مي شود بنابراين ولي فقيه واجدالشرايطي كه اقدام به تشكيل حكومت اسلامي كرد، بر ساير افراد حتي فقها و مراجع تقليد، ولايت دارد و ولي امر و حاكم و رهبر جامعه اسلامي شناخته مي شود. براي آگاهي بيشتر ر.ك: 1- آيت الله جوادي آملي، ولايت فقيه، ص 98 2- كاظم قاضي زاده، انديشه هاي فقهي سياسي امام خميني، ص 174 3- محمدجواد نوروزي، نظام سياسي اسلام، ص 180